Στα Ρέοντα Είδωλα, ο Δημήτρης Ζαραφωνίτης ασπάζεται την εμπειριοκρατική πρόσληψη της πραγματικότητας που χαρακτηρίζει την επικούρεια κοσμοθεωρία, όπως διατυπώνεται από τον Διογένη Οινοανδέα.
Οι αισθήσεις αναγορεύονται στο κατεξοχήν κανονιστικό μέσο, με το οποίο ο άνθρωπος κατορθώνει να ορίσει τόσο τη θέση του στον κόσμο όσο και τη σχέση με τον ίδιο του τον εαυτό. Οι ιδεαλιστικές εμμονές, που απέρριπταν το είδωλο ως «μίασμα», εφόσον αυτό αποτελούσε το τελικό προϊόν της στρεβλωτικής πράξης που συνιστούσε κάθε καλλιτεχνική δημιουργία που δεσμεύονταν από την υποχρέωση της μίμησης, εξορκίζονται οριστικά. Τώρα, ο ρόλος του ειδώλου, όπως περιγράφεται από τον Οινοανδέα στη Μεγάλη Επιγραφή, επαναπροσδιορίζεται ολοκληρωτικά, καθώς προσλαμβάνει πλέον μια ριζοσπαστικά καινοτόμα διάσταση, λειτουργώντας διαμεσολαβητικά μεταξύ της εξωτερικής πραγματικότητας και της γνωσιολογικής πρόσληψή της. Κατά κάποιο τρόπο, μοιάζει να προεικονίζει τη σύγχρονη λειτουργία του φωτογραφικού φακού.
Στα Ρέοντα Είδωλα, οι φωτογραφικές λήψεις του Δημήτρη Ζαραφωνίτη προχωρούν ένα ακόμη βήμα παραπέρα, υπερβαίνοντας την στείρα αναπαραγωγή της πραγματικότητας που προέβλεπε η κλασική αντίληψη περί μιμήσεως. Απελευθερωμένος πλήρως από τέτοιου είδους συμβάσεις, ο καλλιτέχνης επιλέγει να ακολουθήσει την οδό της φαντασιακής επανερμηνείας, αρθρώνοντας ένα δυναμικό εξπρεσσιονιστικό ιδίωμα που θυμίζει τις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Gerhard Richter όπου ζωγραφική και φωτογραφία αλληλοσυμπληρώνονται εισάγοντας ένα υβριδικό είδος έκφρασης.
Ωστόσο, σε καμία περίπτωση ο καλλιτέχνης δεν παρεκκλίνει από τον αρχικό του στόχοꓽ τη διερεύνηση του γυναικείου σώματος. Αυτό είναι που αποτελεί εντέλει τη βασική επιδίωξη, χρησιμοποιώντας ουσιαστικά το φακό ως μέσο για να συνθέσει ένα εγκώμιο της πολυπλοκότητάς του. Το σώμα στις εικόνες του Ζαραφωνίτη είναι φορέας μιας ιδιότυπης εύθραυστης θνητότητας που ακροβατεί μεταξύ ενός κόσμου που προσομοιάζει με εκείνον της καθημερινότητας που προσλαμβάνεται αισθητηριακά και του άυλου κόσμου που κυριαρχεί το προσωπικό όραμα του δημιουργού. Με τον τρόπο αυτό, οι εικόνες των Ρέοντων Ειδώλων συνιστούν όχι απλές καταγραφές αλλά πραγματική παρακαταθήκη ενός εναλλακτικού «ιδέσθαι», μιας ποιητικής της πραγματικότητας που μας περιβάλλει και περιμένει να την ανακαλύψουμε.
Χριστίνα Σωτηροπούλου
Ιστορικός Τέχνης